﷽

Ibn Arabi mbi dashninë

Hubb-i [dashnia] asht malli i zjarrtë i të dashuruemit për me u bashkue me të dashtunin. Nëse ky bashkim kish me ndodh, atëherë ajo çka dashunohet ndryshon: prej mallit të zjarrtë për bashkim bahet mall i zjarrtë me vazhdue dashnia e bashkimi përherë.

Kështu, ajo çka dashunohet asnjiherë nuk ekziston. Asht përherë i pakapshëm. Ashtu siç thotë Zoti për të etunin në shkretinë: "Kur e mbërrijnë mirazhin, aty nuk gjejnë gja".

Poetët i kanë harxhue fjalët rreth gjanave që ekzistojnë. Njeni flet për gra, tjetri për pasuni, pozitë a nam. Ama, arifët (njohësit) e shofin vetëm Nji-shin mbrapa tana formave. Në realitet, Ai asht i cili dashunohet në tana gjanat e dashtuna të kësaj bote.

Kur Ai thotë: "Zoti e ka shkrue që s'keni me i ba ibadet kërkujt pos Tij", Ai nuk po na obligon, por po ia vnon kapakun kësaj pune. Pra, asht Ai asht që adhurohet në tana gjanat që adhurohen; Ai asht i Dashtuni në çdo gja që dashunohet.

Prej xhelozisë (gajret-it), Ai e mshef veten mbrapa kësaj llojllojshmërie formash që mos me u admirue kërkush pos Tij. Ama, në të njajtën kohë, Ai e di natyrshmërinë (isti'dad-in) e secilës prej krijesave të Veta. Ai e di se disa kanë me kërkue me i ba ibadet drejtpërdrejt, e disa të tjerë kanë me e dashunu e adhuru Atë në format të cilat ata besojnë se janë tjetër por Tij.

Prej rahmetit, Ai ka me e mshef Vetveten mbrapa ktyne formave, sepse, ashtu siç tha: "Rahmeti jem i ngërthenë te tana!" edhe "Nuk ka krijesë pos që Ai e ngreh kah Vetja".

Në nji hadith Zoti thotë: "Hyzmetçari jem më afrohet Mu derisa ta dashunoj ate. Masnej, i bahna shikimi me të cilin sheh e ndigjimi me të cilin ndigjon".

Përtej kësaj, ka edhe nji mekam tjetër, mekami i kurbijetit (afërsisë). Ai asht kur hyzmetçari bahet 'ajn-i (syni) i Zotit edhe sebepi me të cilin Ai e sheh krijimin e Vet. Qashtu qysh Ai thotë: "Ti nuk gjuejte kur gjuejte, po Zoti gjuejti".

Dashnia asht nji Mekam Hyjnor prej të cilit Zoti e emërtoi Veten, sepse njeni prej emrave të Tij asht Vedud (I Dashtun). Ai njiashtu tha: "Unë isha nji Thesarë i Fshehun, e deshta me u njoftë. Prandej, e krijova krijimin për me m'njoftë Mu."

Kështu, na jena krijue për Ta, jo për vete. Edhe, dashnia na çon te: "Unë i bahna shikimi me të cilin sheh".

Dashnia i ka katër mekame:

I pari asht hubb-i, i cili e përshkon zemren edhe e zbrazë atë prej çdo vullneti pos vullnetit të të Dashtunit. I dyti asht vudd-i (dhembshunia), i cili asht Sifat Hyjnor. I treti asht ashku, dashnia e përflaktë. Ashku asht dashni përmbytëse që e rrethon tanë zemrën. Edhe së fundmi asht hava-ja (dëshira), e cila e fik fuqinë e vullnetit në vet të Dashtunin. Këtu Zoti i dashunon Kërkuesit e Tij.

Njena prej shijeve ma të holla të dashnisë që më ka ra me e pa asht që disa sëmuhen prej ashkut, e edhe ia mohojnë vetes bukën e ujin hala pa iu paraqitë i dashtuni.

Kjo vjen prej puhive të mshefta të cilat fryejnë në shpirtin e insanit prej mbrapa perdeve të së padukshmes.

E kur nji mik ose nji i dashtun paraqitet përballë, na e dijmë tani arsyen mbrapa ashkut tonë. Shpirti e njeh para shqisave tona.

Zoti e la dashninë si themel për dijen: "Unë kam deshtë me u njoftë" edhe asht fuqia e vetme që mundet me e mbajtë njohësin të përulun. Zoti thotë: "Mbi çdo njeri të dijes asht nji njohës tjetër" por asnjiherë nuk thotë: "Mbi çdo njeri me dashni asht nji dashnor tjetër", sepse dashnia natyrshëm e shkrin ashikun në të Dashtunin.

Arabishtja e kallxon kta përmes fjalës habib, që ngërthen edhe të dashuruemin edhe të dashtunin. Prandej, për Ibn Arabin, gjuha asht dera e shijes të së padukshmes.